Verliefd op een ander?
‘Is er een ander in het spel’? Dat was één van de eerste vragen die mijn moeder vroeger stelde als ze hoorde van huwelijksproblemen of een scheiding bij bekenden. Als het antwoord ‘ja’ was zei ze vertwijfeld: ‘tja, dan is het hopeloos en het huwelijk verloren’.
Maar had mijn moeder gelijk? Je aangetrokken voelen tot een andere man of vrouw dan je eigen partner komt vaak voor. Het temperament, de vaardigheden, het voorkomen of uiterlijk van die ander kan je interesse wekken en prikkelen. En als de aantrekking en aandacht wederzijds is kan er een aangename wisselwerking ontstaan. Je eigen partner verenigt immers niet alle leuke en goede eigenschappen in zich. En als anderen die wel hebben, kan er iets aangenaams ontstaan in de interactie. Als zulke wisselwerkingen ontstaan is het wel oppassen geblazen. Dat moet niet te lang duren en de betovering moet op een gegeven moment doorbroken worden door nuchterheid. Maar soms lukt dat niet. De betovering wordt sterker en sterker. En wordt ‘gevaarlijk’ als de eigen partnerrelatie moeizaam is. Regelmatige verliefdheden op anderen, of sterker nog, buitenechtelijke affaires zijn meestal symptomen van de onvervuldheid van de eigen relatie. Mensen worden verliefd op een ander als aan een belangrijke behoefte in de eigen relatie niet word voldaan: bijvoorbeeld erkenning, aandacht, humor, persoonlijke ontwikkeling. Ook kan het zo zijn dat de verliefdheid op de ander een onderontwikkeld element in de eigen persoonlijkheid blootlegt. De verliefdheid is dan een uitingsvorm van iets in jou wat beknot is en tot ontwikkeling wil komen.
Had mijn moeder gelijk toen ze zei: ‘dan is het hopeloos’? Ik denk het niet. Een verliefdheid op een ander kan een destructieve bom onder de relatie leggen, daarom is het belangrijk om als beide partners hierop alert te zijn, maar dat hoeft niet. Een stevige verliefdheid op een ander kan ook aanleiding zijn tot transformatie van de eigen relatie. Het ‘blokkeren’ van de verliefdheid zal alleen effectief zijn als het samengaat met een wezenlijke erkenning van het tekort van de eigen relatie en de bereidheid om hiernaar te kijken. Tijd, geduld, openheid en aanvaarding kunnen bondgenoten zijn in de vernieuwing van het huwelijk na een verliefdheid. Belangrijk is dat er zoveel openheid en zelfinzicht komt, dat er op een gegeven moment geen sprake meer is van ‘dader’ en ‘slachtoffer’ maar van twee partners die elkaar met nieuwe ogen gaan zien en elkaar opnieuw commitment en trouw, nu echt, beloven. Ook belangrijk zijn levensverhalen van huwelijkspartners die door dit dal heen zijn gegaan, maar elkaar toch weer gevonden hebben. Nooit meer zoals het was, de onbevangenheid is er voorgoed af. Maar toch is het mogelijk dat het positieve gevoel voor elkaar weer terugkomt!
Jeanine Geijtenbeek
